Obligacje są jednym z najbardziej popularnych instrumentów inwestycyjnych. Dzięki nim, rządy, korporacje lub inne podmioty gospodarcze mają możliwość pozyskiwania kapitału od inwestorów. Najczęściej są to krótko lub długo-terminowe papiery wartościowe emitowane przez rządy czy firmy, które potrzebują finansowania na realizację swoich projektów, działalności lub inwestycji.
W praktyce jest to niczym więcej jak pożyczaniem pieniędzy emitentowi przez inwestorów, których w tym przypadku można byłoby nazwać obligatariuszami. Inwestorzy kupują obligacje, a emitent zobowiązuję się do spłacania kapitału po określonym czasie wraz z odsetkami, które stanowią niejako wynagrodzenie za udzieloną w ten sposób pożyczkę.
W Portu wykorzystujemy obligacje do równoważenia ryzyka w naszych Portfelach na miarę. Natomiast bardziej doświadczeni inwestorzy mogą skorzystać z możliwości stworzenia Własnej strategii, mając do wybory między innymi szereg różnych funduszy ETF zawierających obligacje.
Zanim przejdziemy do tego jak proste jest inwestowanie w obligacje na Portu, zapoznajmy się z pełną charakterystyką tego czym są obligacje i jaką pełnią one funkcje w portfelach współczesnych inwestorów, jakie wiąże się z nimi ryzyko i jakie są najbardziej znane rodzaje obligacji.
Krótka historia obligacji
Mechanizm finansowy, który dziś nazywamy obligacjami pojawia się w historii świata już na początku istnienia systemów monetarnych. Pomysły tego typu były realizowane zarówno w starożytnej Grecji czy Rzymie, gdzie władcy wydawali tego typu instrumenty w celu pozyskania środków na przykład na budowę dróg czy akweduktów. W podobny sposób na cele infrastrukturalne pozyskiwali także władcy na przykład starożytnych Chin.
Pieniądze od ludu pożyczali także średniowieczni królowie i lokalni władcy, ale to w XVII wieku obligacje zaczęły pojawiać się w formie, którą znamy obecnie. Były popularne szczególnie na terenie dzisiejszych Włoch oraz w Holandii.
W XIX wieku obligacje były już oczywistym wyborem dla inwestorów szukających stabilnego dochodu. Wraz z rozwojem nowoczesnych rynków finansowych rządy państw pozyskiwały w ten sposób kapitał na finansowanie wojen, przedsięwzięć infrastrukturalnych czy innych projektów.
W XX wieku obligacje stały się kluczowym elementem globalnych rynków finansowych, a po II wojnie światowej stały się powszechnie wykorzystywane jako narzędzie finansowania deficytu budżetowego i w konsekwencji długu publicznego.
Obecnie, obligacje są dla inwestorów aktywem, od którego oczekują stabilnego dochodu i są z jednym z podstawowych elementów regulujących ryzyko portfeli.
Podstawowe elementy obligacji
Dla początkujących inwestorów, w porównaniu z akcjami, obligacje mogą wydawać się dość skomplikowanym bądź nudnym narzędziem. Między innymi ze względu na ich różnorodność, niższe ryzyko, ale też bardziej przewidywalną i mniej atrakcyjną przewidywaną stopę zwrotu niż w przypadku akcji. Mechanizm działania obligacji składa się z kilku elementów, które niosą ze sobą specyficzną terminologię.
- Wartość nominalna (nominał): jest to kwota, za którą obligacja została wyemitowana i która będzie zwrócona inwestorowi w momencie nadejścia terminu wykupu. Jest to początkowa wartość obligacji, z której następnie wylicza się narastające odsetki.
- Oprocentowanie (kupon): jest to określony procent wartości nominalnej obligacji, który emitent wypłaca inwestorowi jako odsetki. Oprocentowanie obligacji może być stałe lub zmienne, w zależności od ich rodzaju.
- Termin wykupu (data zapadalności): to data, w której emitent zobowiązuje się zwrócić inwestorowi pełną wartość nominalną obligacji. Po terminie wykupu obligacja przestaje być w obiegu, a inwestor otrzymuje zwrot kapitału.
- Okres trwania: to okres od daty nabycia obligacji przez inwestora do jej terminu wykupu. Okres trwania może być różny dla różnych obligacji i jest to ważny parametr, który wpływa na ryzyko i opłacalność inwestycji.
- Typ oprocentowania: obligacje mogą mieć różne typy oprocentowania, takie jak stałe oprocentowanie, zmienne oprocentowanie czy oprocentowanie indeksowane.
- Emitent: to podmiot, który emituje obligację w celu pozyskania kapitału. Emitentem może być rząd, firma, miasto, agencja rządowa lub instytucja finansowa.
- Kupno i sprzedaż: obligacje można nabywać podczas emisji na rynku pierwotnym lub na rynku wtórnym, gdzie inwestorzy handlują już istniejącymi obligacjami.
- Rentowność: jest to rzeczywista roczna stopa zwrotu z inwestycji, jaką inwestor osiągnie, zakładając, że obligacja zostanie utrzymana do terminu wykupu. Rentowność uwzględnia nie tylko oprocentowanie, ale także różnicę między ceną zakupu a ceną wykupu obligacji. Przykładowo, możemy nabyć roczną obligację wartości nominalnej 100 zł i oprocentowaniu 10% po cenie 99 zł. Rentowność takiej inwestycji wyniesie w przybliżeniu ponad 11%.
- Rating kredytowy: jest to ocena ryzyka niewypłacalności emitenta przyznawana przez agencje ratingowe. Rating kredytowy informuje inwestorów o poziomie bezpieczeństwa obligacji.
Rodzaje obligacji
Obligacje pozwalają różnym podmiotom pozyskiwać kapitał w oparciu o swój autorytet i stabilność instytucjonalną. Różnorodność tych podmiotów oraz ich celów finansowych przekłada się także na różnorodność obligacji emitowanych na rynku. Możemy jednak wyróżnić kilka podstawowych i najbardziej popularnych form, dzięki którym podmioty te pozyskują pieniądze od inwestorów.
Zalety i wady inwestowania w obligacje
Żaden rodzaj aktywów nie jest idealny, a absolutnie każdy wiążę się z jakąś miarą ryzyka. Każde z aktywów ma również swoje specyficzne cechy, które w różnych proporcjach charakteryzują się określonym potencjałem zysku do ryzyka.
Na przykład w przypadku akcji, dla inwestorów pasywnych z długim horyzontem inwestycyjnym, ich zaletą będzie szansa na osiągnięcie możliwie najwyższych zysków ze względu ba długoterminowy wzrost rynku akcji nieporównywalny z żadnym innym rodzajem aktywów.
Jednak inwestor, który będzie potrzebował wypłacić swoje środki na przykład po 3 latach, uzna wysoką zmienność akcji za wadę, ponieważ chciałby, aby w momencie ukończenia inwestycji oczekiwany zwrot był dużo bardziej przewidywalny. Dlatego, najprawdopodobniej jego portfel będzie składał się w większości z obligacji.
Niemniej jednak, ocena obligacji pod kontem zalet i wad może w prosty sposób pokazać potencjalnemu inwestorowi do czego obligacje nadają się najlepiej, a w jakich kontekstach się nie sprawdzą. Zatem, jeśli ktoś chce oszczędzać na emeryturę już od wieku 20 lat, portfel złożony w większości z obligacji będzie raczej zbyt konserwatywnym wyborem.
Również nie wszystkie obligacje są w stanie uchronić oszczędności przed inflacją, gdy ta jest wysoka, ale taką szansę da nam na przykład konkretny rodzaj obligacji zwanych inflacyjnymi.
Obligacje, w przeciwieństwie do akcji nie dają nam możliwości udziału w zyskach spółek, ponieważ są zupełnie innym instrumentem niż akcje. Jednak stale mogą one zapewniać regularny przypływ gotówki, ponieważ część z dostępnych obligacji w swojej konstrukcji zakłada cyklicznie wypłacanie odsetek.
Niektóre obligacje potrafią skusić nas wysoką rentownością na poziomie przypominającym średnie roczne wyniki rynku akcji, aczkolwiek należy zwrócić uwagę na to, że często są to obligacje emitowane przez korporacje lub rządy państw o niskim ratingu kredytowym. Są więc one obarczone dużo większym ryzykiem niewypłacalności.
W infografice poniżej, poprzez spojrzenie na zalety i wady obligacji, czyli innymi słowami do czego nadają się najlepiej, a do czego nie, a także jakie dodatkowe ryzyko jest z nimi związane, które warto dodatkowo zabezpieczyć.
Ryzyka związane z obligacjami
Przyszłość w każdym aspekcie naznaczona jest pewnym ryzykiem. Ujmując rzecz filozoficznie, istnieje nawet jakiś stopień ryzyka, że jutro nie wstanie Słońce. Nie inaczej jest z obligacjami, mimo, że nie oferują one, aż takiej pewności jak to, że jutro wstanie Słońce, to wciąż uchodzą one za całkiem bezpieczny rodzaj aktywów. Nie zmienia to jednak faktu, że korzystanie z tego instrumentu niesie ze sobą kilka zagrożeń charakterystycznych dla obligacji.
Jak zachowują się obligacje podczas różnych warunków rynkowych
Jak w przypadku każdego z aktywów, na podstawie danych historycznych dotyczących obligacji, możemy zauważyć pewne korelacje. Jedną z bardziej charakterystycznych jest to, że duży wpływ na ich atrakcyjność wywiera poziom stóp procentowych ustalany przez banki centralne.
Posiadane obligacje stają się bardziej atrakcyjne, gdy stopy procentowe zaczynają spadać, ponieważ oferują one wyższe odsetki niż te emitowane podczas gdy stopy procentowe są już niższe. Podnosi to także wartość obligacji na rynku wtórnym, gdzie inwestorzy poszukują tych z korzystniejszym oprocentowaniem.
Sytuacja wygląda odwrotnie, gdy stopy procentowe rosną.Obligacje wyemitowane z niższym oprocentowaniem szybko stają się mniej atrakcyjne niż nowo emitowane aktywa o wyższych odsetkach. Taka sytuacja czyni mniej atrakcyjnymi obligacje, które zostały wyemitowane przed podniesieniem stóp procentowych.
Poziom inflacji ma także duży wpływ na atrakcyjność obligacji. Gdy inflacja jest wysoko, obligacje nominalne, które nie oferują wysokich stóp zwrotu w porównaniu z akcjami, często nie są w stanie ochronić zainwestowanych środków przed spadkiem wartości pieniądza.
Inaczej jest w przypadku obligacji inflacyjnych, których wartość nominalna jest indeksowana do wskaźników inflacyjnych. Często oferują one minimalny zwrot, który jednak pozwala uchronić wartość pieniędzy. Nominalnie, stopa zwrotu z takiej inwestycji może sprawiać wrażenie znacznego wzrostu, szczególnie podczas panowania wysokiej inflacji.
Inwestorzy zwracają się w kierunku obligacji, kiedy oczekują przewidywalności, a szczególnie wtedy, gdy zainteresowani są regularnie wypłacanymi kuponami lub potrzebują część swoich środków umieścić w mniej ryzykownych i stabilnych instrumentach.
Podobnie w sytuacji, gdy rynek akcji przeżywa gorsze chwile, inwestorzy często uciekają w obligacje skarbowe, co podnosi ich cenę. Jednak jak udowodniły ostatnie lata nie zawsze musi się tak wydarzyć. Niemniej jednak, gdy ogólna sytuacja nie zachęca do ponoszenia ryzyka, niejednokrotnie w historii to obligacje okazywały się bezpieczną przystanią. Gdzie bowiem lepiej ulokować kapitał w czasach wojny czy kryzysu niż w obligacjach skarbowych rządu USA?
Różne rodzaje obligacji mogą reagować różnie na sytuację rynkową. Z reguły papiery wartościowe emitowane przez rządy państw, o ile dane państwo nie przeżywa wielkich zawirowań gospodarczych, będą bardziej stabilne od obligacji korporacyjnych, na które większy wpływ wywierają rynki i panująca na nich zmienność.
Czy inwestycję w obligacje należy dywersyfikować?
Jakakolwiek inwestycja jest ryzykowna. Mimo, że zwyczajowo obligacje uchodzą za te mniej ryzykowne instrumenty, nie zmienia to faktu, że posiadanie tylko jednego rodzaju obligacji będzie bardziej ryzykowne niż posiadanie koszyka obligacji. Co więcej, posiadanie na przykład tylko polskich obligacji silnie wystawi tę cześć portfela na ryzyko problemów gospodarczych w naszym kraju bądź regionie.
To ryzyko da się zminimalizować poprzez inwestowanie na przykład w globalny rynek obligacji, co obecnie, wbrew pozorom, jest może nawet łatwiejsze (na przykład dzięki Portu) niż samodzielne inwestowanie w nasze rodzime obligacje, do których posiadania, oczywiście, w żaden sposób nie zniechęcamy.
Inwestowanie w obligacje z różnych rejonów geograficznych nie tylko daje nam większą paletę możliwości oraz umożliwia bardziej precyzyjne zrównoważenie potencjału na zysk i zagrożeń zgodnie z naszym horyzontem i stosunkiem do ryzyka, ale także zabezpiecza przed niekorzystnymi wynikami tylko z jednego regionu. To czyni portfel o wiele bardziej odpornym na sytuację rynkową zwiększając szanse inwestorów na osiągnięcie celu inwestycyjnego.
Na przykład na Portu, każdy Portfel na miarę, oprócz najbardziej dynamicznego Portfela numer 10 (składa się z samych akcji), posiada w sobie jakąś część obligacji. W naszych portfelach inwestujemy w aktywa za pomocą funduszy giełdowych ETF skupiających w sobie setki aktywów danego rodzaju, co samo w sobie jest formą silnej dywersyfikacji umożliwiającej dokładne śledzenie indeksów i znacznie redukujące ryzyko.
To jednak nie wszystko, inwestujemy w obligacje z różnych regionów świata poprzez ETF-y śledzące globalne indeksy, inwestujemy w obligacje z USA, jak również z Europy. Dodatkowo, w zależności od poziomu ryzyka do portfeli trafiają także obligacje emitowane przez rządy jak i korporacje, obligacje z większym potencjałem na wzrost, obligacje antyinflacyjne, obligacje o różnym terminie zapadalności.
Jeśli celem inwestora jest pomnażanie pieniędzy poprzez długoterminowe inwestowanie pasywne, dobrze zdywersyfikowany portfel pozwoli na uniknięcie przykrych niespodzianek, które mogłyby wynikać z przesadnej koncentracji na jednym regionie, jednym typie aktywów, jednej branży czy jednym emitencie.
Jak inwestować w obligacje na Portu?
W Portu w obligacje można inwestować na dwa sposoby. Najprostszym jest wybranie któregoś z naszych Portfeli na miarę. O ile inwestor nie wybierze portfela o poziomie ryzyka 10, wówczas z pewnością w jego portfelu znajdą się obligacje. Stanowią one konserwatywny składnik, który ogranicza zmienność inwestycji. Tym samym, im większa waga obligacji w portfelu, tym zmienność powinna być mniejsza, a portfel będzie bardziej dostosowany dla relatywnie krótszych horyzontów inwestycyjnych lub dla inwestorów nielubiących zbyt wysokiego ryzyka.
Sprawdź jaki portfel jest najlepszy dla Ciebie. Wystarczy wypełnić ankietę inwestycyjną, które do niczego nie zobowiązuje.
Inny sposób, który jest przeznaczony dla bardziej doświadczonych inwestorów, umożliwia samodzielne zestawienie portfela z różnych instrumentów, w tym z obligacji. W ramach Własnych Strategii i Strategii tematycznych inwestor na Portu może wybrać instrumenty, które najlepiej dopasują się do jego pomysłu inwestycyjnego.
Strategie tematyczne z naszej oferty, które zawierają obligacje to: Liderzy dywidendowi, Rynki rozwijające się, Zrównoważony mix. Są to najbardziej konserwatywne strategie tematyczne w naszej ofercie.
Natomiast, w ramach Własnych strategii inwestorzy mogą zestawić portfele z instrumentów dostępnych w naszej ofercie. Znajduje się w niej wiele różnego rodzaju ETF-ów obligacyjnych, które w zależności od pomysłu mogą świetnie wkomponować się w przemyślaną strategię danego inwestora.
—————————————————————–
Na co zwrócić uwagę po przeczytaniu artykułu?
– Niniejszy artykuł nie jest rekomendacją inwestycyjną, a Portu nie świadczy usługi doradztwa inwestycyjnego.
– Historyczne wyniki inwestycji nigdy nie są gwarancją przyszłych zysków.
– Inwestycje na rynkach kapitałowych są zawsze ryzykowne.
– Portu nie gwarantuje osiągnięcia zysków z inwestycji.
– Nie jesteś pewien, jaki profil ryzyka jest dla Ciebie odpowiedni? Wypełnij naszą ankietę inwestycyjną, by to sprawdzić.
– Ten artykuł jest materiałem marketingowym.
