Z wielu podręczników i opracowań możemy dowiedzieć się, co to są akcje na okaziciela i czym różnią się od akcji imiennych, jak również znaleźć wiele innych definicji. Często jednak trudno jest to odnieść do rzeczywistości, do tego stopnia, że nawet osoby, które kupują akcje, nie wiedzą ostatecznie jakiego rodzaju akcji są właścicielami. Ten artykuł ma na celu wyjaśnienie tych kwestii w sposób, który jednoznacznie pokazuje jak wygląda to w praktyce.
Dowiesz się przede wszystkim czym różnią się od siebie akcje imienne i na okaziciela oraz co to oznacza dla Ciebie – inwestora. Zgłębimy też kwestie, dlaczego akcja na okaziciela jako forma uczestnictwa w majątku spółki, nie jest w swojej oryginalnej formie tak praktyczna jak była jeszcze przed epoką rozwoju technologii informatycznych.
Akcje na okaziciela – co to?
Musimy jednak zacząć od podręcznikowych definicji. Co to są akcje na okaziciela? Jest to rodzaj akcji, które nie są przypisane do konkretnej osoby w dokumentach spółki. Właścicielem akcji na okaziciela jest osoba, która fizycznie je posiada, dlatego ich własność może być łatwo przekazywana poprzez wręczenie dokumentu. W praktyce oznacza to, że posiadacz akcji może sprzedać je lub przekazać innemu inwestorowi bez konieczności informowania spółki o zmianie właściciela.
A teraz praktyka. W naszym kraju tego typu akcje już nie istnieją w formie papierowej, ze względu na dematerializację akcji na okaziciela, która nastąpiła ostatecznie w Polsce w 2021 roku. Obecnie są one zapisane w formie elektronicznej. Natomiast, ze względu na fakt, że handlując z wykorzystaniem platform brokerskich nikt nie może być anonimowy, w praktyce posiadanie akcji również nie jest już w pełni anonimowe. Dane o własności akcji na okaziciela gromadzi Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Spółki nie posiadają bezpośredniego dostępu do tych danych.
Jedną z głównych cech akcji na okaziciela jest łatwość przekazywania własności akcji, co umożliwia szybki i bezpośredni handel. Zasadniczo, w odróżnieniu od przekazywania sobie własności akcji w formie papierowej, zapis elektroniczny pozwala przeprowadzać transakcję jeszcze szybciej, nawet w sposób natychmiastowy zależny jedynie od szybkości łącza internetowego.
Dowiedz się jakie jeszcze rodzaje akcji występują na rynku.
Poniżej w tabeli klasyczne cechy akcji na okaziciela.
Akcje imienne i na okaziciela – jakie są różnice pomiędzy nimi?
Akcje imienne i na okaziciela różnią się pod wieloma względami, głównie w zakresie sposobu dokumentowania własności, transferu oraz praw akcjonariuszy. W kontekście własności, akcje imienne a akcje na okaziciela mają odmienne zasady dotyczące rejestracji właściciela w księgach spółki. Zasadniczą różnicą jest to, że akcje imienne mają właściciela, którego dane są zarejestrowane w księdze akcjonariuszy prowadzonej przez spółkę. Natomiast w przypadku akcji na okaziciela, akcjonariuszem jest osoba, która posiada akcje “fizycznie” (dziś “elektronicznie”).
Kiedy akcje imienne zmienią właściciela, do takiej zmiany musi dojść również w rejestrze spółki w formie pisemnej. W przypadku akcji na okaziciela, spółka nie prowadzi rejestru właścicieli, a własność akcji przeniesie się elektronicznie po dokonanej transakcji u brokera.
W przypadku polskich akcji, wszystkie akcje są rejestrowane na rachunku rejestrowym KDPW (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych), dopóki inwestor nie przekroczy 5% posiadanych akcji mogą zachować pewien stopień anonimowości, a spółka nie wie dokładnie kto jest posiadaczem rachunku rejestrowego. Natomiast inwestor, który przekroczy próg 5% posiadanych akcji, będzie musiał udostępnić taką informację spółce poprzez raport w systemie ESPI.
Poniżej zestawienie kluczowych różnic obu typów tej formy własności.
Jak wygląda akcja na okaziciela?
Historycznie akcje na okaziciela były fizycznym dokumentem (certyfikatem), który potwierdzał posiadanie udziałów w spółce. Choć dzisiaj większość akcji istnieje w formie elektronicznej, szczególnie na rynkach giełdowych, tradycyjnie akcje na okaziciela były drukowane jako eleganckie papiery.
Były drukowane na wysokiej jakości papierze w rozmiarze A4 lub mniejszym. Często zawierały elementy dekoracyjne, w tym znaki wodne czy hologramy, podobne tym, które spotykamy na banknotach, certyfikatach czy świadectwach. Wszystko po to, aby podkreślić ich wartość, autentyczność i utrudnić ewentualne fałszerstwo.
Podstawowe informacje, które widniały w treści dokumentu to nazwa spółki emitującej akcje, oznaczenie “Akcja na okaziciela”, numer serii i akcji, wartość nominalna, podpisy przedstawicieli zarządu spółki oraz pieczęć firmową.
Niektóre dokumenty tego typu posiadały również wymienione prawa, które przysługują posiadaczowi akcji, takie jak prawo głosu na walnym zgromadzeniu czy prawo do dywidendy. Co więcej, dawniej na takich dokumentach mogły znajdować się kupony dywidendowe, które były odcinane i wręczane spółce w zamian za wypłatę dywidendy.
Jednak na dobrą sprawę, tego typu dokumenty, mimo, że funkcjonowały jeszcze nie tak dawno temu, powoli stają się już tylko historyczną ciekawostką. To jak wygląda akcja na okaziciela już niedługo będzie można sprawdzić jedynie w muzeum. Albowiem, dziś jak już wiemy, akcje na okaziciela występują najczęściej w formie elektronicznej, jako zapisy w systemach depozytowych i maklerskich.
Źródło: Wikipedia
Gdzie i jak kupić akcje na okaziciela?
Akcje na okaziciela można kupić na giełdzie papierów wartościowych. Obecnie większość akcji to zdematerializowane akcje zwykłe i istnieją w formie elektronicznej, co ułatwia ich zakup oraz obrót nimi.
Jak kupić akcje na okaziciela na giełdzie?
Aby inwestować w akcje, musisz mieć otwarte konto inwestycyjne u wybranego brokera. Dzięki niemu uzyskasz dostęp do rynków, które Cię interesują.
Ale uwaga, wybierając odpowiedni dom maklerski, zwróć uwagę na opłaty, również te ukryte i mniej oczywiste, o których często klienci nie są informowani w materiałach propagacyjnych. Te informacje są często głęboko ukryte w długich tabelach opłat, z których bardzo trudno zorientować się, które informacje są odpowiednie w kontekście Twoich potrzeb inwestycyjnych. Sytuacja wygląda inaczej na Portu, my mamy tylko jeden typ opłaty, opłatę za zarządzanie i żadnych innych ukrytych kosztów. Naszym celem jest prostota, bo sami jesteśmy inwestorami i rozumiemy te potrzeby, dlatego możesz znaleźć u nas również liczne sposoby na to jak dodatkowo obniżyć swoją opłatę.
Na Portu wiemy, jak inwestować w akcje oraz mamy szeroki wybór akcji na okaziciela ze Stanów Zjednoczonych oraz Europy. Są to akcje wcześniej wyselekcjonowane przez naszych ekspertów. Nie są to więc przypadkowe spółki, dzięki czemu nie zgubisz się w wyborze licznych aktywów, z których ciężko rozróżnić, które akcje to CFD, a które to zwykłe akcje. U nas nie ma inwestowania z dźwignią, a platforma ułatwia świadome inwestowanie, zamiast je utrudniać.
Dodatkowo, w Portu dzięki akcjom ułamkowym możesz skomponować strategię składającą się na przykład z akcji Tesli, Apple i Nvidii inwestując jedynie 100 złotych. Kupując po jednym udziale każdej z tych 3 akcji, musiałbyś zapłacić grubo ponad 2000 złotych. Ba, mógłbyś nawet wybrać wszystkie akcje z naszej oferty i skomponować z nich jedną strategię, w którą zainwestujesz już od kwoty 100 złotych. A jeśli nie masz pojęcia jak to zrobić, wybierz plany inwestycyjne dla początkujących.
Co z ofertami prywatnymi i rynkiem nieregulowanym?
Jak kupić akcje na okaziciela na rynku pierwotnym? Zacznijmy od tego, że zakup akcji w ramach oferty prywatnej to doskonała okazja, aby kupić akcje obiecującej spółki, która jest na początku swojego rozwoju, co daje szansę na dużą stopę zwrotu w przyszłości. Oczywiście wiąże się to także z wyższym ryzykiem.
Niemniej, większość akcji możliwych do kupienia poza rynkiem regulowanym to akcje imienne. W przeszłości, kiedy rynek OTC (Over The Counter) był mniej regulowany, akcje na okaziciela były częściej spotykane. Jednakże, ze względu na problemy związane z anonimowością i utrudnioną identyfikacją właścicieli, wprowadzono regulacje, które w praktyce ograniczyły lub całkowicie zakazały emisji akcji na okaziciela w wersji papierowej. Dotyczy to również polskiego NewConnect, czyli rynku akcji prowadzonego przez Gięłdę Papierów Wartościowych w Warszawie, przeznaczonego dla małych i średnich firm, które nie spełniają wymogów, aby być notowanymi na głównej giełdzie.
Akcje na okaziciela a rejestr akcjonariuszy – ważne zmiany w 2021 roku
W tym artykule często nawiązaliśmy do dematerializacji akcji na okaziciela i pozostawienia ich jedynie w formie elektronicznej. Zasadniczo do tych zmian doszło stopniowo na całym świecie. Tym samym sprawiając, że inwestowanie online stało się najłatwiejszą i najbardziej dostępną formą inwestowania.
Akcje na okaziciela w Polsce
W Polsce zmiany dotyczące akcji na okaziciela, wynikające z nowelizacji Kodeksu spółek handlowych zostały sfinalizowane w 2021 roku. Te zmiany mają wpływ na sposób ich przechowywania i obrotu. Wcześniej akcje na okaziciela istniały głównie w formie papierowej i nie były zarejestrowane w centralnym systemie, co zapewniało anonimowość ich posiadaczom.
W naszym kraju proces ten przebiegał etapami i tak do 1 stycznia 2020 roku wszystkie spółki publiczne musiały utworzyć swoją stronę internetową. Następnie w terminie do 30 września 2020 roku wszystkie spółki publiczne były zobligowane otworzyć rejestr akcjonariuszy i rozpocząć proces zbierania papierowych dokumentów akcji. Natomiast ostatecznie 1 marca 2021 roku wszystkie akcje w formie papierowej straciły ważność.
Ograniczyło to anonimowość akcjonariuszy, co ma swoje plusy i minusy. Niewątpliwie faktem jest, że ułatwiło to wypłacanie dywidendy oraz zwiększenie kontroli nad obrotem udziałów. Poprawiło to także bezpieczeństwo spółek, na przykład w kontekście wrogiego przejęcia oraz ograniczyło możliwości związane z praniem pieniędzy.
Dla wielu dużym minusem jest na pewno utrata anonimowości, jaką oferowały akcje na okaziciela. Dematerializacja akcji wpływa także na pewne ograniczenie swobody w zakresie nieskrępowanego pozyskiwania kapitału poprzez tradycyjną formę akcji na okaziciela, odbierając spółkom narzędzie, które do tej pory było nierozerwalnie związane z funkcjonowaniem spółek akcyjnych. Konieczność spełnienia wymogów, które zostały narzucone spółkom podniosła też koszty prowadzenia działalności.
Obecnie za brak stosowania się do nowych wymogów i emisję akcji materialnych (papierowych), spółkom grożą grzywny, a osobom odpowiedzialnym nawet kary więzienia. Zmiany dotyczą wszystkich spółek akcyjnych oraz komandytowo – akcyjnych.
Podsumowanie
Teraz już wiesz, że w praktyce akcje na okaziciela nie są w pełni anonimowe jak kiedyś, a akcje tego typu w formie papierowej zostały wycofane. Być może tradycyjny podział na akcje imienne i na okaziciela powoli traci sens, a już niedługo z przyczyn praktycznych ta forma własności zostanie jeszcze bardziej uproszczona.
Kolejny raz technologia oraz praktyczne rozwiązania wypierają stare formy, do których przywykliśmy, ale dla których nie ma już miejsca. Coś takiego jak akcja na okaziciela w swojej tradycyjnej i przestarzałej papierowej formie stwarzało zbyt wiele problemów praktycznych, zagrożeń dla bezpieczeństwa spółek oraz sprzyjało praniu pieniędzy. Ostatecznie anonimowość, która niesie ze sobą wiele zalet dla inwestorów, zbyt często okazywała się jednak w większym stopniu zasłoną dla nielegalnych operacji. Zdecydowanie łatwiejsze i wygodniejsze okazało się zrezygnowanie z niej.
Łatwe i wygodne jest również inwestowanie w akcje na Portu. W swojej ofercie mamy starannie wyselekcjonowanie akcje najprężniejszych spółek z USA i Europy, w które możesz inwestować już od 100 złotych, dzięki akcjom ułamkowym. Możesz zbudować swoją całkowicie indywidualną strategię z instrumentów dostępnych w naszej ofercie, korzystając również z bogatej oferty ETF. A jeśli nie wiesz jak to zrobić, wciąż możesz skorzystać z naszych Strategii tematycznych lub Portfela na miarę, który będzie do Ciebie idealnie dopasowany dzięki wypełnionej ankiecie.
—————————————————————–
Na co zwrócić uwagę po przeczytaniu niniejszego artykułu?
– Artykuł nie jest rekomendacją inwestycyjną, a Portu nie świadczy usługi doradztwa inwestycyjnego.
– Historyczne wyniki inwestycji nigdy nie są gwarancją przyszłych zysków.
– Inwestycje na rynkach kapitałowych są zawsze ryzykowne, a Portu nie gwarantuje osiągnięcia zysków z inwestycji.
– Nie jesteś pewien, jaki profil ryzyka jest dla Ciebie odpowiedni? Wypełnij naszą ankietę inwestycyjną, by to sprawdzić.
– Artykuł jest materiałem marketingowym.
